IZVEŠTAJ SA AKCIJE: Đombe – Uspon na najviši vrh Bačke, 25.05.2025.
Trasa akcije: Kelebija (okretnica autobusa 22) – Đombe – Majdan – Srpski šor (Subotica)
Akcija je realizovana prema planu po vedrom i umereno toplom vremenu.
Broj učesnika: 20
Polazak: 8:00 (Kelebija)
Povratak:12:10 (Srpski šor)
Akcija je započela kada je autobus sa polaskom iz Subotice u 7:30 na liniji 22 stigao na Kelebiju.
Tokom izleta, na pauzama učesnici su upoznati sa osnovnim karakteristikama Subotičke peščare. Osnovni podaci o peščari su lako dostupni na internetu i u brojnoj literaturi:
Subotička peščara zauzima uski pojas severno od Subotice i jezera Palić. Ona predstavlja južni, periferni deo velike peščare koja se prostire između Dunava i Tise, sve do Budimpešte na severu. Kada se govori o delu Peščare koji se nalazi u našoj zemlji, naziv joj u potpunosti odgovara, međutim, kada se misli na peščaru u punoj veličini i rasprostranjenju, naziv nije adekvatan. Tako se u našoj i mađarskoj literaturi sreću i drugi nazivi. Peščara nije jedinstvena površina. Ona se sastoji iz većeg istočnog dela i manjeg zapadnog dela.
Južnu granicu većeg dela Peščare, koji prekriva 158,6 km2, čini zona izmešanog lesa i peska. Ona počinje istočno od Horgoša pa se nastavlja pored puta Horgoš-Subotica, do rečice Kereša. Zatim obuhvata Kereš, okolinu Nose i dalje na zapad ide linijom koja spaja Ludaš, Slano, Krvavo i jezero Palić, ili drum koji vezuje Šupljak, Masarikovo i naselje Palić. Od Palića granica ide putem do Subotice, zatim glavnom ulicom i bajskim putem do železničke pruge, koja ide prema Somboru. Odatle granica, u vidu šire zone, skreće prema severozapadu do meljkutskog puta i Kelebijskog jezera, pa se onda upućuje na državnu granicu.*
Jedan od osnovnih ciljeva izleta bio je uspon na najvišu tačku (najviši ’’vrh’’) Bačke. Pre više od dvadeset godina geodetski inženjer Milomir Otašević i planinar Iso Planić proglasili su Đombe za najviši ’’vrh’’ Bačke. A pre toga? Zapravo, da nije bilo planinara ovaj podatak nikome ni ne bi bio zanimljiv. Ideja da Bačka, kao tepsija ravna može da ima najviši vrh kao da nikome nije pala na pamet. Ipak, nije da niko nije iznosio podatke o nadmorskim visinama predela na severu Bačke. Treba navesti da je čuveni profesor Branislav Bukurov izneo podatak da je najveća visina Bačke na Tompi i iznosi 143 metra**
Zatim su početkom 2000-tih planinari krenuli u potragu za najvišom tačkom. Sproveli su niz terenskih istraživanja između Tavankuta i Kireša, tumarali su peščarom duž granice po atarima Grada Subotice i uz pomoć karti i GPS uređaja tražili najvišu tačku.
Miki i Iso su početkom 2004. godine na osnovu terenskih istraživanja i uvida u Osnovnu državnu kartu Savezne geodetske uprave SFRJ razmere 1:5000 iz 1969. godine utvrdili i u članku u Subotičkim novinama*** objavili da je visina lokaliteta 141,12 metara. Naziv Đombe dat je prema podacima očitanim sa navedene karte. Đombe je tako postao najviši vrh Bačke.
Nakon toga podatak je prihvaćen u javnosti, a planinari iz Subotice i drugih delova Srbije su u više navrata organizovali pešačenja u ovaj lepi predeo peščare, Glavni cilj je po pravilu bio uspon na najviši vrh Bačke ravnice – Đombe. Podatak je citiran u stručnoj i naučnoj literature i pojavljuje se kao referentan na internetu.
25.5.2025. godine Milomir Otašević i grupa od 20 planinara iz Planinarsko-sportskog kluba Spartak iz Subotice po vedrom, sunčanom danu organizovali izlet na Đombe. Tom prilikom je izvršeno reviziono merenje visine lokaliteta Đombe pomoću geodetskog GPS uređaja. Prominencija tačke je utvrđena merenjem sa tačaka na srpskoj strani lokaliteta i iznosi oko 8 metara.
Utvrđeno je da je visina najviše mikrolokacije koja se nalazi neposredno pored osmatračnice i u neposrednoj blizini graničnog kamena E-315 140,65 metra i može se zaokružiti na 141 metar. Razlika između merenja od pre više od dve decenije i najnovijeg merenja je neznatna te se može zaključiti da je status tačke potvrđen. Đombe je najviša kota, najviši vrh Bačke.
U povratku je napravljena još jedna pauza na lokalitetu Majdan, na dnu nekadašnjeg jezera koje je pre više od tri godine presušilo. Merenjem nadmorske visine utvrđeno je da dno jezera ima nadmorsku visinu od 123 metra.
Izlet je završen na okretnici autobusa na kraju Srpskog šora, odatle je većina učesnika krenula kući autobusom.
Iso Planić
25.5.2025. Subotica
*Tamara Kovačević: Opština Subotica – geografski problem, magistarski rad
**Bukurov, B. (1983): Subotica i njena okolina, Radovi, knj.1, Odelenje društvenih nauka i umetnosti, Vojvođanksa Akademija Nauka i Umetnosti, Novi Sad)
*** Subotičke novine br. 17, 2004
